Proposal Laporan Isu Pensijilan Guru: Kajian Mini di Sekolah

NAMA: ZUL FAUZI BIN MOHD KAMAL PADLI

NO. MATRIK: M20161000695

KURSUS: SME6044 (CONTEMPORARY ISSUES IN MATHS EDUCATION 

LAPORAN MINI (KAJIAN)

Tajuk Projek : Tahap Kompetensi Guru Opsyen dan Guru Bukan Opsyen Matematik Sekolah Rendah

Latar Belakang Kajian: Melaksanakan tinjauan serta menguji kemungkinan yang berlaku sekiranya guru opsyen dan guru bukan opsyen melaksanakan PDPC (Pembelajaran dan Pemudahcaraan di dalam kelas bagi mata pelajaran Matematik. Ia diukur melalui tahap kompetensi yang dijalankan secara soal selidik dan pengajaran sebenar di dalam kelas. Sampel yang terlibat ialah guru - guru mata pelajaran Matematik (opsyen/bukan opsyen) di SK Dato’ Mas’ud Bagan Serai Perak seramai 2 orang. Guru – guru ini terdiri daripada sejarah kelulusan ikhtisas dan tempoh pengalaman mengajar mata pelajaran Matematik yang berbeza.

Persoalan Kajian:

•      Aspek – aspek yang dibincangkan ialah:

•      Apakah persepsi guru opsyen dan guru bukan opsyen mata pelajaran Matematik terhadap pengetahuan isi kandungan  dan kemahiran pedagogi?

•      Apakah persepsi guru opsyen dan guru bukan opsyen mata pelajaran Matematik terhadap pengajaran dan pembelajaran di dalam kelas?

•      Adakah pedagogi guru bukan opsyen Matematik mempengaruhi penguasaaan murid dalam mata pelajaran Matematik?

  ISI KANDUNGAN

                                                                                                                                 Muka Surat                        

     

       

                       ABSTRAK                                                                                                        v                                                                                                                                                                                  

                       ABSTRACT                                                                                                     v                                                                                                                                                                                    

                       SENARAI JADUAL                                                                                       vi

                

                       SENARAI RAJAH                                                                                         vi

  

                       SENARAI LAMPIRAN                                                                                 vi

                                                             

                                                                                                                                                                               

                     

1.0           PENDAHULUAN                                                                               1                                                                                              

1.1       Latar belakang projek                                                                          1                                                                                     

1.2       Pernyataan masalah                                                                             2  

1.3       Objektif projek                                                                                    3

1.4       Skop projek                                                                                         3

1.5       Kepentingan projek                                                                             4

1.6       Kerangka kerja teoritikal                                                                     4

1.7       Signifikan kajian                                                                                 4

1.8       Definisi operasional                                                                            5

iv

 

2.0              KAJIAN TINJAUAN LITERATUR                                             6                                                                          

-                      Tinjauan Masalah                                                                             6

-                      Kajian projek terdahulu                                                                   11

3.0              METODOLOGI KAJIAN                                                               8                                                                               

3.1              Reka bentuk projek                                                                            9

3.2              Carta alir                                                                                            9

3.3              Lokasi kajian                                                                                     9

3.4              Persampelan                                                                                      10

3.5              Kaedah pengujian                                                                             10

 3.6       Pengumpulan data                                                                              11

                                                                  

4.0              KESIMPULAN, PERBINCANGAN & CADANGAN                24                                                   

·           SENARAI RUJUKAN                                                                                                                                                                                                        

·           LAMPIRAN                                                                                    

                                                                              Abstrak

 

Kajian mini ini adalah berkenaan dapatan yang telah dijalankan kepada beberapa orang guru di sebuah sekolah rendah di Perak. Sekolah yang dimaksudnya ialah SK Dato’ Mas’ud, Bagan Serai. Sebuah sekolah luar bandar dengan bilangan guru seramai 28 orang dan murid seramai 184 orang. Sampel ini dipilih kerana pengkaji ingin mengetahui tahap kompetensi guru opsyen dan guru bukan opsyen Matematik dalam melaksanakan pembelajaran dan pemudahcaraan (PDPC). Pengkaji membuat tinjauan melalui soal selidik ringkas berkaitan amalan pengajaran, pedagogi dan kemahiran yang digunakan serta pemerhatian di dalam kelas. Pengkaji mendapati bahawa guru opsyen Matematik lebih mengetahui pedagogi dan kemahiran yang digunakan semasa PDPC. Melalui pemerhatian di dalam kelas, tidak terdapat perbezaan yang ketara bagi guru opsyen dan bukan opsyen Matematik. Setiap guru masing – masing menunjukkan kemahiran dan pedagogi tersendiri bagi memastikan objektif pengajaran tercapai. Pengkaji telah membuat analisis perhubungan tahap kompetensi dengan amalan pengajaran, pedagogi serta kemahiran melalui perisian SPSS. Melalui pemerhatian di dalam kelas, pengkaji ingin melihat perbandingan antara guru opsyen dan guru bukan opsyen dalam mata pelajaran Matematik.

Bab 1: Pengenalan 1.1 Latar Belakang Projek

 

  

-          Pada umumnya, guru opsyen ialah guru yang mendapat kelayakan major ikhtisas bagi mata pelajaran tertentu. Ia diperoleh melalui latihan perguruan daripada program diploma dan ijazah sarjana muda dari Institut Pendidikan Guru serta beberapa institusi pengajian awam (universiti) yang ditawarkan. Guru opsyen boleh ditakrifkan sebagai guru dalam bidang kepakarannya (Pusat Rujukan Persuratan Melayu).Sebagai contoh, jika seseorang guru itu telah mendapat kelayakan perguruan bagi mata pelajaran Matematik, maka beliau ialah guru beropsyen Matematik yang mempunyai pengetahuan, kemahiran pedagogi serta amalan pengajaran yang menjurus kepada pendidikan Matematik di sekolah.Oleh yang demikian, pihak sekolah akan memberi kepercayaan kepada guru yang mempunyai kelayakan major ikhtisas untuk mengajar mata pelajaran Matematik di sekolah.

-          Berikutnya, guru bukan opsyen pula boleh ditakrifkan sebagai guru luar bidang kepakarannya (Pusat Rujukan Persuratan Melayu).Guru ini diterjemahkan sebagai guru yang mengajar mata pelajaran tertentu yang bukan major ikhtisas atau akademik. Sebagai contoh, jika seseorang guru itu mempunyai major ikhtisas Bahasa Melayu, tetapi di sekolah dia tidak mengajar mata pelajaran tersebut. Pihak sekolah menawarkan mata pelajaran lain untuk diajar memandangkan guru opsyen Bahasa Melayu ramai atau lebih di sesebuah sekolah. Guru bukan opsyen terbahagi kepada tiga iaitu yang pertama ialah guru bukan opsyen akademik. Guru bukan opsyen akademik mengajar berdasarkan pengkhususan akademiknya yang tertinggi jika beliau tidak mengajar mata pelajaran opsyen. Sebagai contoh, guru tersebut mempunyai major ikhtisas Sains tetapi disekolah beliau diarahkan untuk mengajar mata pelajaran sejarah kerana keputusan akademik Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) bagi sejarah adalah paling tinggi selain mata pelajaran lain.  

-          Seterusnya ialah guru bukan opsyen pengalaman. Guru ini telah mengajar mata pelajaran bukan opsyen selama tiga tahun atau lebih di sekolah. Jumlah masa waktu mengajar mata pelajaran tersebut tidak kurang daripada 8 waktu seminggu dan tidak lebih 12 waktu seminggu. Sebagai contoh, guru tersebut yang mempunyai opsyen Geografi telah mengajar mata pelajaran Matematik selama 5 tahun kerana kekurangan guru Matematik di sekolah. Dengan pengalaman yang telah lama ini, pihak sekolah terus memberi kepercayaan kepadanya untuk mengajar mata pelajaran Matematik dengan beranggapan guru tersebut berjaya menyesuaikan diri dengan pengetahuan, kaedah pedagogi dan kemahiran kepada pelajarnya. Selain itu, kategori yang ketiga ialah guru bukan opsyen akademik dan pengalaman. Guru jenis ini tidak mengajar mata pelajaran opsyen tetapi mengajar mata pelajaran lain mengikut prestasi akademik yang tertinggi dan telah mengajar tiga tahun atau lebih.

-          Setiap sekolah di Malaysia pasti mempunyai  guru yang mengajar mata pelajaran yang bukan opsyen. Berdasarkan laporan daripada keratan portal akhbar  daripada bhnews@bh.com.my bertarikh 24 November 2016, guru bukan opsyen kurang 2 peratus melibatkan sekolah rendah dan menengah di seluruh Malaysia. Timbalan Menteri Pendidikan II, Datuk Chong Sin Woon, telah berkata guru bukan opsyen sekolah rendah adalah 1.9 peratus atau 4,558 daripada 239,850 keseluruhan manakala 1.5 peratus atau 3,458 daripada 181,978 guru di sekolah menengah. Statistik jumlah guru di Malaysia tahun 2016 adalah seperti di bawah:

Peringkat	Jumlah
Rendah	239,850
Menengah	181,978
Jumlah	421,828

Jadual 1.1

                                Di peroleh daripada: Data e-operasi 1 Jun 2016(KPM)

-         

Terdapat beberapa faktor yang menyebabkan berlakunya guru mengajar bukan mata pelajaran opsyen. Salah satu daripadanya ialah berpunca daripada ketidaksepadanan dalam pengagihan guru di sekolah. Setiap sekolah berbeza gurunya mengikut jumlah murid. Guru – guru yang berkhidmat dating dari pelbagai institusi pengajian seperti Institut Pendidikan Guru (IPG), universiti awam dan luar Negara serta kolej – kolej yang menawarkan program pendidikan. Pengagihan guru mengikut negeri, daerah dan sekolah kurang efisien kerana ia memerlukan masa yang lama untuk direalisasikan. Sebagai contoh, mengambil isu daripada keratan akhbar atas talian Utusan Borneo Sarawak bertarikh 20 Februari 2017 yang bertajuk ‘Jangan Politik Bawa Masuk Guru Luar’. Walaupun Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) menyatakan kaota guru Sarawak dan guru luar bernisbah 90:10, tetapi Jabatan Pendidikan Negeri (JPN) Sarawak tetap membawa masuk guru dari luar untuk menampung di sekolah dalam Sarawak. Oleh yang demikian, ramai guru yang berada di semenanjung ditarik masuk ke Sarawak dan Sabah hingga menyebabkan berlakunya ketidakseimbangan pengagihan guru.

-          Berikutnya faktor yang kedua pula guru baharu yang ditempatkan di sesuatu sekolah dan didapati tiada kekosongan opsyen di sana. Sebagai contoh beliau seorang guru beropsyen Matematik tetapi guru yang opsyen sama telah cukup. Maka guru tersebut terpaksa mengajar subjek selain Matematik.

-          Faktor yang ketiga pula bersifat sementara seperti menggantikan guru lain jika guru tersebut mengambil cuti bersalin, cuti tanpa rekod dan cuti sakit yang panjang. Sebagai contoh, jika guru tersebut mengambil cuti bersalin selama tiga bulan, guru yang menggantikannya akan mengambil alih kelas dan mata pelajaran tersebut sehingga tamat tempoh cutinya. 

-          Faktor yang keempat pula guru yang diarahkan bertukar termasuklah program redeployment. Pertukaran mungkin disebabkan masalah tatatertib, kenaikan pangkat dan lain – lain. Jika di sekolah lama beliau mengajar mata pelajaran opsyen, tetapi akibat daripada pertukaran yang serta merta beliau tidak dapat mengajar mata pelajaran opsyen tersebut di sekolah baru.

1.2    Pernyataan Masalah

Pengkaji merumuskan beberapa persoalan yang perlu dikaji dalam kajian mini ini melalui tahap kompetensi guru opsyen dan guru bukan opsyen melalui pengajaran Matematik  di dalam kelas. Pengkaji mengharapkan mungkin terdapat sedikit perbezaan melalui pengetahuan, kemahiran pedagogi dan amalan pengajaran guru – guru yang dinyatakan di atas. Oleh yang demikian, beberapa persoalan kajian telah dibentuk untuk membantu pengkaji berdasarkan tajuk Tahap Kompetensi Guru Opsyen dan Guru Bukan Opsyen Matematik Sekolah Rendah.

•         Apakah persepsi guru opsyen dan guru bukan opsyen mata pelajaran Matematik  

   terhadap pengetahuan isi kandungan  dan kemahiran pedagogi?

•         Apakah persepsi guru opsyen dan guru bukan opsyen mata pelajaran Matematik    

                          terhadap pengajaran dan pembelajaran di dalam kelas?

•          Adakah pedagogi guru bukan opsyen Matematik mempengaruhi penguasaaan   

             murid dalam mata pelajaran Matematik?

.     

  1.3    Objektif projek

-       Secara umumnya, kajian ini adalah bertujuan untuk meninjau  kompetensi guru opsyen dan guru bukan opsyen mata pelajaran Matematik di sekolah rendah.

-    Mengenal pasti persepsi guru opsyen dan guru bukan opsyen mata pelajaran Matematik terhadap pengetahuan isi kandungan dan kemahiran pedagogi.

-     Mengenal pasti  guru opsyen dan guru bukan opsyen mata pelajaran Matematik terhadap pengajaran dan pembelajaran di dalam kelas

-        Meninjau penguasaan dan kefahaman murid di dalam kelas melalui kemahiran pedagogi guru bukan opsyen Matematik.

1.4  Skop Projek

-     - Memandangkan tajuk kajian lebih terarah kepada pengajaran dan pembelajaran guru opsyen dan guru bukan opsyen, jadi terdapat skop – skop yang mempengaruhi keseluruhan projek ini seperti:

-         Kajian ini meninjau kompetensi guru opsyen dan bukan opsyen Matematik di sekolah rendah.

-     Pengumpulan data kuantitatif digunakan untuk dibuat perhubungan antara pengetahuan, amalan pengajaran dan kemahiran pedagogi.

-        Kajian ini tertumpu kepada guru – guru yang mengajar mata pelajaran Matematik di Sekolah Kebangsaan Dato’ Mas’ud, Bagan Serai, Perak.

-    Lebih berfokus kepada guru – guru beropsyen Matematik dan bukan opsyen di sekolah tersebut.

1.5    Kepentingan projek       

Kefahaman dan penguasaan pelajar dalam sesuatu mata pelajaran bergantung kepada gaya pengajaran guru melalui amalan pengajarannya, kemahiran pedagogi dan pengetahuan. Oleh itu, guru yang mempunyai opsyen ikhtisas mata pelajaran tertentu adalah lebih layak untuk mengajar dan memberi segala pendekatan, kaedah dan teknik yang bersesuaian dalam membantu pelajar di dalam kelas. Kajian ini tidaklah memberatkan guru opsyen dan menolak guru bukan opsyen tetapi hanya membuat tinjauan mengenai kompetensi mereka melalui pengajaran dan pembelajaran di dalam kelas. Guru bukan opsyen juga mempunyai kepakaran dan pengalaman yang banyak jika beliau telah mengajar mata pelajaran yang bukan opsyen lebih daripada 3 tahun. Pada mulanya mungkin guru tersebut masih kurang pengetahuan dan kemahiran pedagogi dan kurang yakin untuk mengambil mata pelajaran tersebut tetapi melalui pengalaman, dapatan ilmu serta kemahiran yang dipelbagaikan akan memberi kekuatan guru tersebut mengajar mata pelajaran bukan opsyen dengan baik dan cemerlang. 

1.6    Kerangka Kerja Konseptual

1.7  Signifikan            Kajian

  

      Kajian mini ini amat penting untuk meninjau kompetensi guru opsyen dan guru bukan opsyen Matematik di dalam kelas. Kompetensi guru yang sangat baik membantu proses pengajaran dan pembelajaran menjadi lancar dan membantu kefahaman dan penguasaan pelajar.

   

Murid – murid di sekolah luar bandar memerlukan bantuan dan panduan yang lebih kerana kurang inisiatif pembelajaran dan mengharapkan guru semata – mata. Oleh yang demikian, guru yang mahir dalam semua aspek pengajaran amat penting untuk membantu mereka menguasai sesuatu mata pelajaran. 

1.8  Definisi Operasional

-          Tahap Kompetensi:    Diukur melalui perhubungan amalan pengajaran, kemahiran

                                         pedagogi dan pengetahuan guru.

-          Guru Opsyen:              Guru yang mempunyai kelayakan ikhtisas major Matematik.

-          Guru Bukan Opsyen: Guru yang mempunyai kelayakan ikhtisas major selain Matematik

                                        tetapi mengajar Matematik.

-          Matematik:                  Mata pelajaran melibatkan sistem nombor, operasi, penyelesaian

                                        masalah serta melibatkan kehidupan seharian.

-          Sekolah rendah:         Sistem persekolahan peringkat awal melibatkan murid – murid

                                        prasekolah sehingga Tahun 6.

Bab 2   Kajian Literatur

2.1    Sehingga hari ini, isu ini masih tidak dapat diselesaikan dan menjadi satu masalah yang semakin menular di setiap sekolah di seluruh negara. Guru luar bidang bermaksud guru yang tidak mempunyai kelayakan  sijil atau major dalam mata pelajaran yang diajar. Guru ini dikehendaki mengajar subjek bukan bidang setelah mendapat penempatan. Penempatan mereka mengikut kekosongan guru subjek yang terlibat. Bekas Menteri Pelajaran, Datuk Seri Hishammuddin Tun Hussein telah membuat kenyataan sebagai reaksi kepada rungutan bahawa berlaku masalah kekurangan guru di negara ini; di sebaliknya beliau melaporkan terdapat lebihan 6000 guru (Penempatan guru tidak seimbang, 2006).  Beliau dilaporkan memberitahu bahawa lebihan itu berpunca daripada pengagihan penempatan guru yang tidak seimbang (mismatch): kawasan bandar mempunyai terlalu ramai guru sementara kawasan luar bandar tidak mempunyai guru yang mencukupi. Pelbagai kajian yang menunjukkan isu guru luar bidang ini mempengaruhi profesion perguruan. Guru luar bidang ini sama juga dengan guru bukan opsyen.

2.2      Pendidikan di negara ini adalah satu usaha berterusan untuk melahirkan insan yang modal insan dan seimbang. Bagi  mencapai matlamat ini, kerajaan telah merangka beberapa strategi termasuklah melahirkan graduan pendidikan di Institusi Pengajian Tinggi dan Institut Pendidikan Guru (IPG). Usaha ini bertujuan untuk melahirkan guru yang berilmu, berkualiti dan bertanggungjawab untuk melaksanakan kurikulum yang telah digubal. Terdapat juga masalah yang melanda di mana-mana sekolah satu daerah, di mana terdapat beberapa sekolah masih mengalami masalah kekurangan guru dan guru subjek tertentu, sehingga menyebabkan guru bukan opsyen diminta memikul tanggungjawab untuk mengajar mata pelajaran yang bukan pakar mereka. Hal ini akan memberikan kesan terhadap pelajar kerana guru tidak dapat mengajar dengan sebaiknya serta menyampaikan ilmu pengetahuan dengan sepenuhnya dan berkesan. Guru-guru ini terpaksa akur dengan arahan dan perintah pihak sekolah dan pentadbir untuk menggantikan tempat guru yang kekosongan tanpa memikirkan akibat pada masa hadapan.

2.3      Terdapat kajian dari luar Negara dan juga di Malaysia mengenai isu guru luar bidang ini.  Berdasarkan kajian di luar negara, menurut Ingersoll (2011) iaitu guru terutamanya yang mengajar di sekolah menengah hendaklah mempunyai latar belakang pendidikan dan latihan dalam mata pelajaran yang mereka ajar disekolah. Setiap guru perlu mengajar bidang yang mereka pakar untuk menyampaikan pengetahuan dalam bidang tersebut dengan sepenuhnya serta dapat mencapai matlamat dengan berkesan. Selain itu, terdapat juga kajian di Malaysia yang menyatakan Matematik adalah mata pelajaran teras dalam kurikulum sekolah menengah yang diajar oleh guru pelbagai bidang (Intensification of Research in Priority Areas , 2003-2005).

Bab 3   Metodologi Kajian

3.1        Reka bentuk projek

Kajian mini ini dijalankan untuk meninjau dan menilai tahap kompetensi guru opsyen dan guru bukan opsyen Matematik di sekolah rendah. Pemboleh ubah bersandar dalam kajian ini ialah guru yang beropsyen Matematik dan guru yang tidak beropsyen Matematik. Sementara pemboleh ubah bergerak balas merangkumi kompetensi guru melalui pengetahuan, kemahiran pedagogi serta amalan pengajaran.

Pemboleh ubah di atas akan diuji melalui metode yang akan dilakukan oleh pengkaji melalui penggumpulan data secara kuantitatif. Penyelidikan kuantitatif diperolehi dalam analisis penomboran atau angka seterusnya dikumpul dan diproses menggunakan perisian pemprosesan data secara lebih sistematik. Melalui penyelidikan ini, penyelidik dapat menkaji secara lebih mendalam proses yang berlaku dalam pengkajian itu dengan lebih realiti. Maklumat yang dikumpul adalah melalui 2 orang guru yang mengajar mata pelajaran Matematik di SK Dato’ Mas’ud. Masing - masing ialah guru beropsyen Matematik dan guru yang tidak beropsyen Matematik.

3.2    Carta alir

Kajian yang dijalankan menggunakan dua metode pengumpulan data iaitu:

·         Kaji selidik (Data Kuantitatif)

·         Pemerhatian

3.3       Lokasi Kajian

Lokasi penyelidikan kajian ini dilaksanakan di sebuah sekolah rendah terpilih di daerah Kerian, Perak iaitu Sekolah Kebangsaan Dato’ Mas’ud. Jarak sekolah dari bandar yang terdekat ialah kira – kira 15 kilometer.

3.4       Persampelan

Dua orang guru bertindak sebagai responden dan  dilaksanakan pengujian sampel di Sekolah Kebangsaan Dato’ Mas’ud.

 

Jadual Maklumat Guru Opsyen SK Dato’ Mas’us

Nama Guru	Opsyen 1	Opsyen 2
En. Mohd Shamil Shah Bin Jamil	Matematik	Bahasa Inggeris
Pn. Syahidatul Munawirah Bt Saidin	Bahasa Melayu	Sains

                                                             Jadual  3.4.1

3.5       Kaedah pengujian

Data yang diperolehi secara kuantitatif akan iaitu soal selidik akan dianalisis melalui perisian SPSS (Statistic Package for Sosial Science). Soal selidik menggunakan Skala Likert melalui lima tahap pengujian; Sangat setuju – Sangat tidak setuju. Data secara kualitatif akan didokumentasi dalam bentuk gambar dan video sebagai pembuktian bagi pemerhatian dan soal selidik yang telah dijalanakan.

3.6       Pengumpulan data

Penggumpulan data menggunakan maklumat yang diperolehi iaitu bersumberkan data primer dan data sekunder.

·         Data primer adalah data yang telah dikumpulkan sendiri oleh pengkaji (Izham, 2000). Penggumpulan data primer melalui kuantitatif dan kualitatif menggunakan pelbagai instrumen pengujian daripada kumpulan sasaran yang telah ditetapkan.

·         Data sekunder ialah data yang telah direkod atau dikumpul oleh pihak lain sebagai bahan rujukan pengkaji dalam menyediakan maklumat yang lebih komprehensif, data – data semasa pengetahuan tambahan. Antara contoh data melibatkan pengkajian ini ialah sistem e-Operasi Guru, HRMIS dan jadual waktu guru Matematik.  

RUJUKAN

Baharin Shamsudin(1992).Pengajaran Dan Pembelajaran Matematik Untuk Sekolah 
             Rendah.Percetakan Dewan Bahasa dan Pustaka.Kuala Lumpur

Thompson.I(1999). Issues in Teaching Numeracy in Primary Schools. St Edmundsbury Press Ltd,  
             Bury St Edmunds, Suffolk.

             Charlesworth.S (1999).Experiences In Math For Young Children. Delmar of Thomson
             Learning. United States Of America

Azhari Mariani & Zaleha Ibrahim (2013). Pengaruh Kompetensi Guru Matematik Ke Atas Amalan

               Pengajaran Kreatif. Fakulti Pendidikan,Universiti Teknologi Malaysia. ISQAE 2013

e – Operasi Guru. Diambil daripada https://eoperasi.moe.gov.my/index.cfm

Faiz Saman. Utusan Online(2016,9 Jan).Penempatan Guru Baharu Ikut Kekosongan dan Opsyen.
              Diambil

             daripada http://www.utusan.com.my/pendidikan/penempatan-guru-baharu-ikut-kekosongan-

            dan-opsyen-1.177832

Unit LDP IPGKTI.Program Intervensi Tambah Opsyen (PITO). Diambil daripada

              http://uldp.ipgkti.edu.my/index.php/uldp-pito

Patricia Gari.Utusan Borneo Sarawak(2017,20 Feb).Jangan Politik Isu Bawa Guru Luar. Diambil
              daripada

              https://www.pressreader.com/malaysia/utusan-borneo-sarawak/20170220/281711204412000

Lo Siew Ling.(2014). Pensijilan guru. Diambil daripada

               http://mathematicianlovecare.blogspot.my/p/10.html

Faiz Saman (2016, 9 Januari). Penempatan Guru Baharu Ikut Kekosongan dan Opsyen. Diambil     

             daripada http://www.utusan.com.my/pendidikan/penempatan-guru-baharu-ikut-

              kekosongan-dan-opsyen-1.177832

Lee Chee Ying (1981). Sejarah Perkembangan Latihan Perguruan: Satu Tinjauan. Maktab

              Perguruan Sri Pinang. Jld.3, Bil.1

(2016,8 Mac).Seramai 819 Guru Interim Ditemuduga pada 9 Mac di Sarawak. Diambil daripada

              http://www.pengajar.info/2016/03/seramai-819-guru-interim-ditemuduga.html

Anwar Patho Rohman, Hazwan Faisal Mohamad & Luqman Arif Abdul Karim. (2016). Guru

              Bukan Opsyen Kurang 2%. Diambil daripada http://www.bharian.com.my/node/216339

Program Intervensi Tambah Opsyen. Unit Latihan Dalam Perkhidmatan IPG Kampus

             Temenggong Ibrahim Johor. Diambil daripada http://uldp.ipgkti.edu.my/index.php/uldp-

              pito

Patricia Gari. (2013).Jangan Politik Isu Bawa Masuk Guru Luar. Utusan Borneo Sarawak.

             Diambil daripada https://www.pressreader.com/malaysia/utusan-borneo-

              sarawak/20170220/281711204412000